آیت‌الله منتظری

ضعیف است، ولی در عالم خواب چون علاقه به ماده کمتر می‎شود و روح آزادتر است باغی که در خواب می‎بینید و ساخته ذهن شماست در نظرتان قویتر و لذت بخش تر است؛ باغی که در بیداری تخیل می‎کنید خیال ساده ای بیش نیست، ولی در باغی که در خواب می‎سازید گردش می‎کنید و بسا از میوه های آن در خواب می‎خورید و لذت می‎برید و چه بسا آثار آن بر همین بدن مادی و عنصری نیز ظاهر می‎شود در صورتی که بدن مادی شما در بستر خود در گوشه ای از اتاق خواب شما آرمیده است.

و بر این اساس پس از مرگ چون روح کاملا آزاد می‎شود، ساخته و محصول نفس و روح شما در عالم برزخ و در عرصه قیامت موجودی قوی و منشاء آثار و برکات خواهد بود؛ و چه بسا روح اولیای خدا در همین عالم چنین باشد.

آری، این نمونه ای از مسأله خالقیت است و این که در اثر توجه و تصور شما معدوم محض، هست و موجود می‎شود، نه این که عدم وجود شود. و در این رابطه فلاسفه گفته اند: "صفحات الاعیان عندالله کصفحات الاذهان عندنا" یعنی نسبت همه جهان خارج به خدا"فاعل لا بمعنی الحرکات و الالة" نهج البلاغه صالح و عبده، خطبه 1 همچون نسبت ساخته های ذهن ماست به ذهن ما."

منصور: "دوست عزیز، من که احساس خستگی می‎کنم، بجاست خبری از سماور بگیرم، غل غل سماور برای انسان خسته نشاط آور