آیت‌الله منتظری

و به قول صدرالمتألهین (ره) در کتاب تفسیر قرآن خود: موجودات نظام هستی همانند سلسله اعداد می‎باشند که هر یک از آنها ممکن نیست از جایگاه خود تخطی و تجافی داشته باشد و هرکدام جایش با دیگری عوض شود، مثل این که عدد چهار نمی شود به جای عدد پنج قرارگیرد و با این حال عدد چهار باشد و یا بالعکس؛ پس همه موجودات کلمات تکوینی و توقیفی خداوند می‎باشند که سرجای خود واقف و قرار دارند، چنانکه فیثاغورث عالم را متشکل از اعداد و مبدأ اعداد را واحد می‎دانست.

به هر حال هر ماهیتی و شیئی خودش خودش می‎باشد، چه به لحاظ صورت علمی که نزد حق تعالی دارد و به آن "فیض اقدس" گویند، و چه به لحاظ وجود عینی و خارجی که به آن "فیض مقدس" می‎گویند. هر ماهیتی به آن گونه ای که هست و برای خداوند معلوم است همان گونه موجود می‎شود. و به تعبیر دیگر خداوند تام الفاعلیة است، نه خود او و نه افاضه او محدود نیست، آن ظروف و قوابل فیض او هستند که به اندازه و گنجایش از خداوند دریافت وجود می‎کنند، فرشته، انسان، گوسفند، زیبا، زشت و... هرکدام امتیاز و گنجایش ذاتی و خاصی داشته و تحت شرایط ویژه خود جز آنچه هستند نمی توانند