آیت‌الله منتظری

خداوند، واحد(و ما امرنا الا واحدة کلمح بالبصر)، سوره قمر (54)، آیه 50 و در عین حال نامحدود می‎باشد.(ما کان عطاء ربک محظورا)، سوره اسراء (17)، آیه 20 و کثرت آن فیض امری عارضی است. مثل نور خورشید که واحد است و برحسب مراتب مختلف و قوابل گوناگون بالعرض متعدد و کثیر می‎شود.

نتیجه مقدمات ذکر شده این است که کثرت و امتیاز و اختلاف ذاتی در فیض و ایجاد الهی نیست تا تبعیض ها به او منتسب گردد،( و ما أمرنا الاواحدة)، سوره قمر (54)، آیه 50 بلکه اختلاف و امتیاز و کثرت در ناحیه گیرنده فیض و قوابل مختلف است، که امتیاز و اختلاف ذاتی آنها می‎باشد. پس این خداوند نیست که متفاوت به موجودات جهان نگریسته و آنها را متفاوت آفریده است، بلکه اشیاء و ماهیات مختلف اند که به حسب گنجایش و ظرفیت و اختلاف و امتیاز ذاتی خود، درخواست های مختلف نسبت به فیض حق تعالی دارند.( أنزل من السماء ماء فسالت اودیة بقدرها)، سوره رعد (13)، آیه 17

پس با توجه به رحمت گسترده خداوند و این که او فیاض علی الاطلاق می‎باشد، و با توجه به شرایط وجودی و امتیاز ویژه هر موجودی، آن موجود همان گونه که باید باشد هست و همه اشیاء و موجودات بر سر جایی که باید باشند قرار گرفته اند.