صفحه ۲۵

بوستان و گردش و گفتگو با دوستان افتاده باشی و در عالم خیال باغی وسیع و زیبا پر از درختان شاداب و میوه دار و نهری جاری و فضایی طرب انگیز و انجمنی از دوستان صمیمی برایت مجسم شده باشد، و یا چنین صحنه دلنوازی را در عالم خواب و رؤیا دیده باشی ؟! اینها همه به توجه و اراده شما وابسته است و پرتوی است از روح و جان شما، و اگر آنی غفلت کنی و توجه نداشته باشی همه نیست می‎گردند."

منصور: "آنچه شما گفتید خوابی یا خیالی بیش نیست و حقیقت ندارد."

ناصر: "آری، آنچه را شما در خوابت می‎بینی و یا در خیال خودت مجسم می‎کنی در عالم ماده خارج از درون تو وجود ندارند ولی آیا می‎توانی بگویی نیست محض اند و با نیست محض یکسان هستند؟

هستی در هر مرتبه باشد بالاخره هستی و واقعیت است و نیستی به شمار نمی آید، ولی هستی درجاتی دارد:

هستی شدید، هستی ضعیف، هستی مادی، هستی خیالی، هستی عقلانی، و هستی کامل نامحدود که فوق همه و بر همه محیط است. و هر یک از آنها در حد و مرتبه خود هستی است و واقعیت دارد، یعنی هستی در هر درجه و مرتبه جای نیستی در آن درجه را پر کرده است."

منصور: "من می‎توانم از اشیای خارجی استفاده کنم و آنها را به شکلها و صورتهای گوناگون درآورم؛ می‎توانم یک شمش طلا را به صورت زیورآلات گوناگون درآورم؛ می‎توانم سنگها و آجرها و سایر

ناوبری کتاب