صفحه ۲۴۲

همه آیات از کتاب الهی عدالت خدا را منکر شوند؟! و اگر بگویند عدالت خدا را قبول داریم ولی معیار عدالت، عمل و دستور خداست نه آنچه عقل انسانها قضاوت می‎کند؛ پاسخ این سخن را سابقا یادآور شدیم که مفهوم قسط و ظلم دو مفهوم عرفی و بسیاری از مصادیق آن دو روشن می‎باشند، هیچ گاه بنای کتاب و سنت بر لغزگویی نبوده است، بله ممکن است عقل در تشخیص بعضی از مصادیق عدل درمانده و عاجز باشد.

البته توجه شود که با وجود آیات و احادیث که بر قسط و عدالت خدا دلالت می‎کنند باز نیاز به پذیرش درک حسن و قبح عقلی باقی است؛ زیرا با عدم پذیرش درک حسن و قبح عقلی در همه آیات و احادیث احتمال کذب در مورد خداوند - نعوذ بالله - وجود دارد، و برای انسان اطمینان حاصل نمی شود مگر با حکم عقل به قبح دروغ گفتن بر خدا و این که خدا کار قبیح انجام نمی دهد."

دلیل اشاعره و مسأله جبر و اختیار

منصور: "با این که ما می‎یابیم که عقل انسانها - با قطع نظر از نژاد و وطن و مذهب و زبان و فرهنگ و شرایط زندگی - در بسیاری از افعال اختیاری قضاوت قاطعانه دارد، برخی را خوب و فاعل آن را تحسین می‎نماید و برخی را زشت و فاعل آن را ملامت می‎کند، چه شده که اشاعره اهل سنت با این که اهل علم و دانش می‎باشند از این سیره قاطعانه عقلای جهان جدا شده و منکر حسن و قبح عقلی شده اند؟!"

ناوبری کتاب