آیت‌الله منتظری

2 - مرتبه ادراکات جزئی و تخیلات و غرایز و تمایلات نفسانی است.

3 - مرتبه جسم و تن و اعضا و جوارح آن، که انسان در این دو مرتبه با سایر حیوانات شریک است؛ و بر همین اساس دین و شریعت دارای سه رشته است:

1 - اصول دین و معارف و به تعبیر دیگر مسائل اعتقادی که مربوط به عقل و تفکر می‎باشند.

2 - علم اخلاق که منظور از آن تعدیل غرایز و تمایلات نفسانی و حفظ آنها از افراط و تفریط می‎باشد.

3 - علم فقه اصطلاحی از قبیل عبادات و معاملات و سیاسات و جزائیات.

و تشریع این سه رشته برای تربیت و ساختن انسان در هر سه مرتبه وجودی اوست، و شاید حدیث: "انما العلم ثلاثة : آیة محکمة، او فریضة عادلة، أو سنة قائمة"بحارالانوار، ج 1، ص 211؛ اصول کافی، ج 1، ص 32 [علم سه تاست: آیه محکم یا فریضه معتدل یا سنت پایدار] اشاره به این سه علم باشد.

و بالاخره انسانها عملا در برابر تکالیف الهی به چند دسته تقسیم می‎شوند:

1 - کسانی که به هرجهت خدا و عالم غیب و تکلیف را به طور کلی