صفحه ۱۷۷

از ظاهر این قبیل اخبار و روایات استفاده می‎شود که پیامبر(ص) و امامان معصوم (ع) علاوه بر ولایت تشریعی یک نحو ولایت تکوینی نیز دارا می‎باشند، و در خلقت و تحولات نظام تکوین دخالت و وساطت داشته و دارند.

توضیحی پیرامون قوس نزول و قوس صعود هستی

در این رابطه مناسب است توضیح مختصری داده شود، و تفصیل آن را به کتابهای مفصل ارجاع می‎دهیم:

همان گونه که در گذشته یادآور شدم همه نظام هستی در ذات کامل و غیرمتناهی خدا - که هستی مطلق و قائم بالذات است، و در مراتب و درجات گوناگون جلوه و فیض او که عین تعلق و وابستگی به اوست - خلاصه می‎گردد. و آنچه ممکن بود هستی پذیرد در قوس نزول به عنایت و اراده خدا موجود شد. این مراتب از عقل اول که بدون واسطه به اراده خدا وابسته است شروع، و به نازلترین مرتبه هستی که ماده است ختم می‎گردد، و طبعا نور هستی از مسیر واسطه ها به مراتب نازلتر می‎رسد. در حقیقت هر مرتبه از این مراتب معلول و وابسته به مرتبه فوق می‎باشد، و علة العلل خداست؛ تا اینجا قوس نزول فیض خدا می‎باشد. و چون خدا فیاض علی الاطلاق است و در افاضه او حالت وقوف و انتظار نیست، طبعا ماده با استعدادهایی که در ذات آن نهفته است با حرکت جوهری به طرف کمال سیر می‎کند، و در قوس صعود

ناوبری کتاب