صفحه ۴۴۴

پیش از این گفتیم که با مراجعه به روایات درمی یابیم که در زمان پیشوایان دین (ع) نیز مسأله تفاوت بهره مندی زن و مرد از ارث بین مردم مورد گفتگو بوده و در پاره ای موارد از آن پیشوایان در این زمینه سؤالهایی می‎نمودند و چه بسا اشخاصی که با دین میانه خوبی نداشتند درصدد بهره برداری از این مسأله و متهم نمودن اسلام به تبعیض ناروا و بی عدالتی بودند.

در اینجا مناسب است چند روایت از روایت هایی را که در این زمینه به دست ما رسیده است نقل نماییم:

1 - شخصی به نام "ابن أبی العوجاء" که افکار مادیگرایی داشته است و در زمینه وجود خدا و دیگر مسائل اعتقادی و نیز در پاره ای از احکام شرعی در موارد متعددی با امام صادق (ع) و اصحاب آن حضرت به مذاکره و مباحثه پرداخته است،شیخ طوسی،اختیار معرفة الرجال، ص 189، رقم 332. وی در مسأله مورد بحث نیز اشکال کرده و می‎گوید: "چرا زن بیچاره ضعیف یک سهم از ارث برمی دارد ولی برای مرد دو سهم وجود دارد؟" برخی از اصحاب اشکال او را برای امام صادق (ع) نقل کردند، امام (ع) در جواب فرمودند: "ان المراءة لیس علیها جهاد و لا نفقة و لا معقلة در اصل از ماده "عقل" به معنای پرداخت خون بها و دیه قتل خطایی است که توسط یکی از بستگان پدری انسان انجام گرفته است، و به کسی که خون بهای گفته شده را می‎پردازد در اصطلاح "عاقله" گویند. و انما ذلک علی الرجال..."وسائل الشیعة، باب 2 از ابواب میراث الابوین والاولاد، ح 1، ج 26، ص 93. یعنی: به خاطر این که بر زن جهاد قرار داده نشده (پس هزینه های آن نیز بر عهده وی نیست)، نفقه و هزینه کسی هم بر دوش او نیست، و پرداخت دیه کسی را هم بر عهده ندارد، و تمام این مخارج بر عهده مرد است.

از قضا همین مطلب از حضرت امام حسن عسکری (ع) نیز توسط فردی به نام "النهیکی" پرسیده می‎شود و حضرت در جواب وی همان چیزی را می‎گوید که امام صادق (ع) فرمودند، سؤال کننده می‎گوید من در دل با خود گفتم: عجب این همان جوابی است که حضرت صادق (ع) در جواب ابن ابی العوجاء گفتند، که ناگاه

ناوبری کتاب