آیت‌الله منتظری

بر زنان و نیز بر پیران سالخورده و کسانی که حضور آنان در نماز جمعه مایه آشفتگی اجتماعی می‎شود و یا دشواری و سختی به همراه دارد واجب نیست.

(مسأله 10) اگر روزه برای انسان ضرر داشته باشد نباید روزه بگیرد؛ و اگر با وجود ضرر روزه گرفت روزه اش باطل است؛ همچنین است اگر احتمال دهد که روزه برای او ضرر دارد و احتمال او در نظر مردم عقلایی و بجا باشد.

(مسأله 11) بر کسی که به علت پیری توانایی روزه گرفتن ندارد و یا روزه گرفتن برای او مشقت داشته باشد روزه واجب نیست؛ ولی در صورت دوم و نیز بنابر احتیاط واجب در صورت اول باید هر روز یک مد طعام (750 گرم) به فقیر بدهد، هر چند پرداخت دو مد طعام بهتر می‎باشد؛ و چنین شخصی اگر بتواند پس از ماه رمضان بدون مشقت روزه های خود را قضا کند بنابر احتیاط مستحب قضای آن را به جا آورد.

(مسأله 12) انسانی که قبلا مستطیع شده اگر فعلا قدرت و توان جسمی رفتن به حج را ندارد یا برای او حرج و مشقت زیاد دارد، واجب نیست خودش به حج برود؛ و اگر از این که بتواند در آینده خودش حج را انجام دهد مأیوس باشد، در صورتی که بتواند کسی را به نیابت خود به حج بفرستد بنابر احتیاط واجب باید فورا این کار را انجام دهد.

(مسأله 13) پیروی از امر پدر و مادر در غیر از انجام کارهای حرام و ترک کارهای واجب عینی "واجب عینی" به واجبی می‎گویند که بر تک تک افراد واجب باشد و با انجام دادن دیگران از انسان ساقط نشود؛ مانند: نماز و روزه. و در مقابل آن "واجب کفایی" قرار دارد و آن واجبی است که اگر فرد یا افرادی نسبت به آن اقدام نمایند از عهده دیگران ساقط می‎شود؛ مانند: به خاکسپاری میت مسلمان. بنابر احتیاط لازم است؛ و مخالفت فرزند اگر موجب آزار و بی احترامی به آنان شود حرام است.

طول عمر و سلامتی:

طول عمر هیچ موجود زنده ای از نظر علمی مدت و میزان ثابت و مشخصی ندارد که با فرا رسیدن آن مدت مرگ او حتمی باشد؛ بلکه میزان طول عمر موجودات زنده و