آیت‌الله منتظری

چند مسأله:

(مسأله 1) بنابر مشهور "حضانت" یعنی حفظ و پرورش نوزاد پسر تا دو سال، و دختر تا هفت سال حق مادر است؛ به شرط این که مسلمان و عاقل باشد و به دیگری شوهر نکرده باشد؛ وگرنه پدر مقدم است. چنانکه این حق پس از گذشت دو سال در پسر و هفت سال در دختر مخصوص پدر است؛ ولی اگر پدر مرده باشد، مادر - هر چند شوهر کرده باشد - بر جد و دیگران مقدم است؛ و اگر مادر در زمانی که مسؤول حضانت و نگهداری کودک است بمیرد، پدر از دیگران برای نگهداری سزاوارتر است؛ و این ترتیبی که بیان شد بنابر احتیاط واجب مراعات شود.

(مسأله 2) چنانچه پدر و مادر هر دو بمیرند حق حضانت به جد پدری می‎رسد؛ و در صورت نبودن او وصی پدر و سپس وصی جد عهده دار تربیت و نگهداری کودک می‎شوند؛ و در صورتی که هیچ کدام از آنان نباشند، خویشاوندان کودک - مطابق مراتب ارث - هر کدام که نزدیکتر باشند سزاوارتر خواهند بود.

(مسأله 3) اگر پدر یا مادر صلاحیت نگهداری و تربیت کودک را نداشته و این امر موجب فساد اخلاق و سوء تربیت دینی فرزند شود، حق حضانت از او ساقط می‎شود؛ و در این صورت حق حضانت به ترتیب به افرادی که در مسأله پیش گفته شد منتقل می‎شود.

(مسأله 4) چنانچه مادر به هر دلیل شوهر دیگری کرده باشد حق حضانت او با وجود پدر از بین می‎رود؛ ولی چنانچه از شوهر دوم جدا شود، بعید نیست حق حضانت و نگهداری کودک دوباره به او برگردد، هر چند احوط آن است که در این مورد با یکدیگر مصالحه نمایند.

(مسأله 5) حق حضانت مادر با طلاق یا - نعوذ بالله - به واسطه زنا نمودن از بین نمی رود.

(مسأله 6) هر یک از پدر و مادر می‎تواند از حق حضانت خود صرف نظر کند؛ ولی آنها نمی توانند نسبت به نگهداری و تربیت فرزند کوتاهی نمایند؛ و در صورت