آیت‌الله منتظری

که شارع مقدس به آن بسیار اهمیت می‎دهد - مانند اصول دین یا مذهب، نگهبانی از قرآن، حفظ عقاید مسلمانان و استقلال آنان - که مجرد زیان نمودن شخص باعث واجب نبودن آن نیست؛ پس اگر حفظ عقاید مسلمانان یا حفظ احکام ضروری اسلام بر بذل مال و جان متوقف باشد، بذل آن واجب است.

5 - افراد دیگر عهده دار این وظیفه نشده باشند؛ پس اگر بعضی از افراد نسبت به آن اقدام کرده اند و مقصود حاصل شده است، واجب بودن امر و نهی از دیگران ساقط می‎شود؛ زیرا که امر به معروف و نهی از منکر "واجب کفایی" می‎باشند، یعنی به واسطه انجام آن توسط دیگران تکلیف از بقیه برداشته می‎شود.

مراتب امر به معروف و نهی از منکر:

برای انجام این وظیفه مهم درجات و مراتبی وجود دارد که در صورت احتمال به دست آمدن مقصود از مرتبه پایین نمی توان به مرحله بالا قدم گذاشت، این مراتب عبارتند از:

1 - اقدام رفتاری؛ به این معنا که با گناهکار به گونه ای برخورد شود که او احساس کند انجام گناه سبب چنین برخوردی با او شده است؛ مثل این که از او روی برگردانند یا با چهره گرفته با او ملاقات نموده و یا رفت و آمد خود را با وی قطع نمایند.

2 - اقدام زبانی؛ که بایستی گناهکار را با زبان از انجام گناه نهی نموده و یا به سوی معروف فرا خوانده و امر نمود. البته اگر احتمال داده شود که او به واسطه پند و اندرز دست از معصیت می‎کشد، باید به همان مقدار اکتفا شود؛ ولی اگر موعظه مؤثر نباشد و سختگیری و درشتی در گفتار مؤثر واقع می‎شود، باید بدین گونه امر و نهی نمود.