آیت‌الله منتظری

لفظ غنیمت چنانکه از کتب لغت استفاده می‎شود صرفا آنچه را از دشمن به دست انسان می‎رسد شامل نمی شود بلکه هر درآمد قابل ملاحظه ای را غنیمت می‎گویند.

بسیاری از مفسران هم گفته اند غنیمت معنای وسیعی دارد که شامل غنائم جنگی و غیر آن نیز می‎شود و هر چیزی را که انسان بدون مشقت و زحمت فراوان بر آن دست یابد شامل می‎گردد.

و این که آیات قبل و بعد از این آیه در زمینه جهاد وارد شده است باعث نمی شود که مفهوم کلی و عام این لفظ اختصاص به غنائم جنگی داشته باشد.

در صورت قبول نمودن این مطلب که غنیمت مخصوص آن چیزی است که در جنگ به دست می‎آید، هیچ اشکالی ندارد که قرآن قسمتی از موارد خمس را بیان نماید و بقیه موارد آن را از سنت معصومین (ع) استفاده نماییم؛ همان گونه که در قرآن مجید نمازهای پنجگانه شبانه روزی ونماز طواف بیان شده ولی از نماز آیات اسمی برده نشده است و ما واجب بودن آن را از سخنان معصومین (ع) به دست آورده ایم. سماعة بن مهران در حدیث معتبری از حضرت کاظم (ع) راجع به خمس سؤال می‎کنند و حضرت در جواب می‎فرمایند: "در هر چیزی که به مردم فایده بدهد چه کم باشد چه زیاد خمس قرار دارد".وسائل الشیعة، باب 18 از ابواب ما یجب فیه الخمس، ح 6، ج 9، ص 503.

مصرف خمس:

بنابر مشهور خمس را باید به دو قسمت مساوی تقسیم نمود:

الف - یک قسمت به عنوان "سهم امام (ع)" که در این زمان باید به مجتهد جامع الشرایط سپرده شود یا با اجازه او در راه حفظ و تقویت اسلام مصرف گردد.

ب - قسمت دیگر "سهم سادات" است و باید زیر نظر مجتهد جامع الشرایط صرف سادات فقیر یا ساداتی که در سفر درمانده شده اند - گرچه فقیر نباشند - و یا سید یتیمی که فقیر باشد گردد.