آیت‌الله منتظری

وصیت و نیابت:

کسی که حج بر او واجب شده و آن را به جا نیاورده، چنانچه آثار مرگ در او ظاهر شود باید وصیت کند که به جای او حج به جا آورند؛ که در این صورت اگر وصیت کرده باشد که مخارج آن از ثلث مال برداشته شود، پس از مرگ او از یک سوم دارایی اش برمی دارند و برایش حج را به جا می‎آورند؛ و اگر اصلا وصیت نکند یا وصیت به ثلث نکند و از دنیا برود، مخارج به مقدار حج از میقات از اصل مالش برداشته می‎شود، و اگر انجام حج از میقات ممکن نباشد همه مخارج از اصل مالش برداشته می‎شود.

به شخصی که حج را برای دیگری انجام می‎دهد "نایب" و به کسی که از طرف او حج به جا آورده می‎شود "منوب عنه" گویند؛ در نایب چند شرط معتبر است که عبارتند از:

1 - بنابر احتیاط بالغ باشد؛ 2 - عاقل باشد؛ 3 - شیعه دوازده امامی باشد؛ 4 - مورد وثوق باشد، یعنی: اطمینان داشته باشیم که اعمال را انجام می‎دهد؛ 5 - در آن سال حج واجب بر عهده اش نباشد؛ 6 - بتواند همه اعمال حج را به جا آورد و از انجام بعضی از آنها عاجز نباشد.

چند مسأله:

(مسأله 1) اگر در سال اولی که مستطیع شده به حج نرود و بعد فقیر شود یا به واسطه پیری یا بیماری یا عذر دیگری نتواند حج را به جا آورد و از این که خودش در آینده بتواند به حج برود نا امید باشد، باید نایب بگیرد؛ بلکه اگر در همان سال که مستطیع شده از رفتن به حج ناتوان باشد و از این که در آینده بتواند آن را انجام دهد نیز نا امید باشد، بنابر احتیاط واجب باید نایب بگیرد.

(مسأله 2) زن می‎تواند به نیابت از مرد، و مرد می‎تواند به نیابت از زن حج را انجام دهد.