آیت الله منتظری : مصداق مومن حقیقی
"مرتضی کاظمیان "
"مرگ " سرانجام جان "فقیه عالیقدر" را از این دارفانی با خود برد. "آیت الله منتظری " یکی از برجسته ترین چهره های سیاسی تاریخ سیاسی معاصر ایران و یکی از آزاده ترین روحانیان تاریخ شیعه ، ایرانیان علاقمند به خویش را تنها گذاشت و گذشت .
تلاش های سترگ آیت الله منتظری برای آزادی مردم ایران ، و کوشش های کم مانند ایشان برای تحقق ارزش های اصیل دینی و تبلور اخلاق در ایران ، در طول بیش از نیم قرن مبارزات سیاسی ایشان ، وی را به چهره ای غیر قابل حذف و انکار در جامعه ایران مبدل ساخت .
حقیقت جویی و حق خواهی و بی اعتنایی به مقام و منصب و موقعیت های حکومتی ، در کنار دفاع از حقوق ستم دیدگان و رنج کشیدگان و نیز پافشاری بر "اصول "، بی توجه به مخاطرات و تهدیدها و فشارها، "فقیه آزاده " را نه تنها در جمع علمای حوزه ، که در میان کنشگران سیاسی ایران معاصر، کم مثال کرده است .
بی شک اگر از منظری درون دینی ، قرار بر بازشماری ویژگی های ایمانی آن مرد موحد باشد، خصوصیات و صفاتی که آیت الله منتظری متبلور میسازد، احترام برانگیز و پرشمار است . اگر قرار بر توصیف آن "فقیه حقیقی دین " (غورکننده به عمق ارزش های دین ) باشد، میتوان به اجمال ، و با استناد به آیات قرآن ، آن زنده یاد مانا را چنین مورد اشاره قرار داد:
نمونه ای از آزادگانی که جز "خدا" از کسی ترس و هراسی ندارند و هیچ شریکی برای "او" قائل نیستند: (الذین یبلغون رسالات الله و یخشونه و لایخشون احدا الا الله ) (احزاب ، 39): "همان کسانی که پیام های خدا را ابلاغ میکنند و از او میترسند و از هیچ کس جز خدا بیم ندارند."
مصداق کسانی که از آزمون های سنگین و سخت و متعدد، صبور و سرفراز و پیروز سر برآورده است : (و لنبلونکم حتی نعلم المجاهدین منکم والصابرین و نبلوا اخبارکم ) (محمد، 31): "و البته شما را میآزماییم تا مجاهدان و شکیبایان شما را بازشناسانیم ، و گزارش های مربوط به شما را رسیدگی کنیم ."
شاهدی از آنها که گفتند "ربنا الله " و "ثم استقاموا"; آنگاه (تتنزل علیهم الملائکة ان لاتخافوا و لاتحزنوا و ابشروا بالجنه التی کنتم توعدون ) (فصلت ، 30): کسانی که گفتند: "پروردگار ما خداست "; "سپس ایستادگی کردند" و "فرشتگان بر آنان فرود میآیند" و میگویند: "هان ، بیم مدارید و غمین نباشید، و به بهشتی که وعده یافته بودید شاد باشید."
مثالی از مومنانی که بر عهد و پیمان خویش با خدا ماندند: (من المومنین رجال صدقوا ما عاهدوا الله علیه ) (احزاب ، 23): "از میان مومنان مردانی اند که به آنچه با خدا عهد بستند صادقانه وفا کردند."
گواهی از مردمان مومنی که از کبر و خودپسندی و غرور و خودشیفتگی به دورند و: (یمشون علی الارض هونا) (فرقان ، 63): "کسانی که بر روی زمین متواضعانه راه میروند."
نمونه ای عالی از کسانی که (من عذاب ربهم مشفقون ) و (لاماناتهم و عهدهم راعون ) و (بشهاداتهم قائمون ) (معارج : 27 و 32 و 33): آنهایی که "از عذاب پروردگارشان بیمناک اند" و "امانت ها و پیمان خود را رعایت میکنند" و "بر شهادت های خود ایستاده اند."
مصداقی عالی از آنان که "بر خدا اعتماد میکنند و خدا ایشان را بس است "; (و من یتوکل علی الله فهو حسبه ) (طلاق ، 3).
شاخصی از (قوامین بالقسط) و (شهداء لله ) (نساء، 135): "مومنانی که پیوسته برای عدالت قیام میکنند و برای خدا گواهی میدهند." آنهایی که تنها و تنها به خدا توکل میکنند: (و علی الله فلیتوکل المومنون ) از همان مومنانی که (قوامین لله ) و (شهداء بالقسط)اند (مائده ، 8): آنهایی که "برای خدا به داد برخاستند و به عدالت شهادت دادند."
آیت الله منتظری بیش از نیم قرن ، استوار و صابر کوشید; و نمونه ای عالی شد از مومنانی که در راه حق ، "پایداری میورزند" (انفال ، 45).
ایشان از جمله مومنانی بود که خود را در موقعیت "انصار الله " قرار دادند (صف ، 14): کارهای شایسته کردند (عملوا الصالحات ) و برای ایشان (اجر غیر ممنون ) "پاداشی بی منت خواهد بود" (تین ، 6).
(جزاؤهم عند ربهم ... رضی الله عنهم و رضوا عنه ); "پاداش آنان نزد پروردگارشان است ... خدا از آنان خشنود است (و خلق خدا نیز) و آنها نیز از خدا خشنود" (بینه ، 8).
آیت الله منتظری اینک با وجدانی آسوده ، در پناه حضرت حق ، آرام گرفته است ; ایشان به مثابه "مومنی حقیقی "، نمونه ای ماندگار از آنهاست که (آمنوا و عملوا الصالحات ، طوبی لهم و حسن مآب ) (رعد، 29) کسانی که "ایمان آورده و کارهای شایسته کرده اند; خوشا به حال شان و خوش سرانجامی دارند."
تلاش های سترگ آیت الله منتظری برای آزادی مردم ایران ، و کوشش های کم مانند ایشان برای تحقق ارزش های اصیل دینی و تبلور اخلاق در ایران ، در طول بیش از نیم قرن مبارزات سیاسی ایشان ، وی را به چهره ای غیر قابل حذف و انکار در جامعه ایران مبدل ساخت .
حقیقت جویی و حق خواهی و بی اعتنایی به مقام و منصب و موقعیت های حکومتی ، در کنار دفاع از حقوق ستم دیدگان و رنج کشیدگان و نیز پافشاری بر "اصول "، بی توجه به مخاطرات و تهدیدها و فشارها، "فقیه آزاده " را نه تنها در جمع علمای حوزه ، که در میان کنشگران سیاسی ایران معاصر، کم مثال کرده است .
بی شک اگر از منظری درون دینی ، قرار بر بازشماری ویژگی های ایمانی آن مرد موحد باشد، خصوصیات و صفاتی که آیت الله منتظری متبلور میسازد، احترام برانگیز و پرشمار است . اگر قرار بر توصیف آن "فقیه حقیقی دین " (غورکننده به عمق ارزش های دین ) باشد، میتوان به اجمال ، و با استناد به آیات قرآن ، آن زنده یاد مانا را چنین مورد اشاره قرار داد:
نمونه ای از آزادگانی که جز "خدا" از کسی ترس و هراسی ندارند و هیچ شریکی برای "او" قائل نیستند: (الذین یبلغون رسالات الله و یخشونه و لایخشون احدا الا الله ) (احزاب ، 39): "همان کسانی که پیام های خدا را ابلاغ میکنند و از او میترسند و از هیچ کس جز خدا بیم ندارند."
مصداق کسانی که از آزمون های سنگین و سخت و متعدد، صبور و سرفراز و پیروز سر برآورده است : (و لنبلونکم حتی نعلم المجاهدین منکم والصابرین و نبلوا اخبارکم ) (محمد، 31): "و البته شما را میآزماییم تا مجاهدان و شکیبایان شما را بازشناسانیم ، و گزارش های مربوط به شما را رسیدگی کنیم ."
شاهدی از آنها که گفتند "ربنا الله " و "ثم استقاموا"; آنگاه (تتنزل علیهم الملائکة ان لاتخافوا و لاتحزنوا و ابشروا بالجنه التی کنتم توعدون ) (فصلت ، 30): کسانی که گفتند: "پروردگار ما خداست "; "سپس ایستادگی کردند" و "فرشتگان بر آنان فرود میآیند" و میگویند: "هان ، بیم مدارید و غمین نباشید، و به بهشتی که وعده یافته بودید شاد باشید."
مثالی از مومنانی که بر عهد و پیمان خویش با خدا ماندند: (من المومنین رجال صدقوا ما عاهدوا الله علیه ) (احزاب ، 23): "از میان مومنان مردانی اند که به آنچه با خدا عهد بستند صادقانه وفا کردند."
گواهی از مردمان مومنی که از کبر و خودپسندی و غرور و خودشیفتگی به دورند و: (یمشون علی الارض هونا) (فرقان ، 63): "کسانی که بر روی زمین متواضعانه راه میروند."
نمونه ای عالی از کسانی که (من عذاب ربهم مشفقون ) و (لاماناتهم و عهدهم راعون ) و (بشهاداتهم قائمون ) (معارج : 27 و 32 و 33): آنهایی که "از عذاب پروردگارشان بیمناک اند" و "امانت ها و پیمان خود را رعایت میکنند" و "بر شهادت های خود ایستاده اند."
مصداقی عالی از آنان که "بر خدا اعتماد میکنند و خدا ایشان را بس است "; (و من یتوکل علی الله فهو حسبه ) (طلاق ، 3).
شاخصی از (قوامین بالقسط) و (شهداء لله ) (نساء، 135): "مومنانی که پیوسته برای عدالت قیام میکنند و برای خدا گواهی میدهند." آنهایی که تنها و تنها به خدا توکل میکنند: (و علی الله فلیتوکل المومنون ) از همان مومنانی که (قوامین لله ) و (شهداء بالقسط)اند (مائده ، 8): آنهایی که "برای خدا به داد برخاستند و به عدالت شهادت دادند."
آیت الله منتظری بیش از نیم قرن ، استوار و صابر کوشید; و نمونه ای عالی شد از مومنانی که در راه حق ، "پایداری میورزند" (انفال ، 45).
ایشان از جمله مومنانی بود که خود را در موقعیت "انصار الله " قرار دادند (صف ، 14): کارهای شایسته کردند (عملوا الصالحات ) و برای ایشان (اجر غیر ممنون ) "پاداشی بی منت خواهد بود" (تین ، 6).
(جزاؤهم عند ربهم ... رضی الله عنهم و رضوا عنه ); "پاداش آنان نزد پروردگارشان است ... خدا از آنان خشنود است (و خلق خدا نیز) و آنها نیز از خدا خشنود" (بینه ، 8).
آیت الله منتظری اینک با وجدانی آسوده ، در پناه حضرت حق ، آرام گرفته است ; ایشان به مثابه "مومنی حقیقی "، نمونه ای ماندگار از آنهاست که (آمنوا و عملوا الصالحات ، طوبی لهم و حسن مآب ) (رعد، 29) کسانی که "ایمان آورده و کارهای شایسته کرده اند; خوشا به حال شان و خوش سرانجامی دارند."